سنگ گچ چیست؟

سنگ گچ چیست؟

سنگ گچ یک ماده معدنی بسیار نرم می باشد که تحت عناوین “ژیپس” و “سولفات کلسیم آب دار” شناخته شده است. سنگ گچ با فرمول  CaSo4, 2H2O به رسمیت شناخته می شود. در واقع، سنگ گچ همان سولفات کلسیم آب دار طبیعی می باشد که در چندین فرم بلوری یافت می شود. همچنین این ماده معدنی نیز در رخنمون های خاکی پوسته جامد کره زمین به صورت لایه های نسبتا ضخیم به وفور یافت می شود که آن را استخراج کرده و به دست می آورند. سنگ گچ بعد از استخراج از معادن ، مثل آهک در داخل کوره در دمای 180 درجه حرارت می دهند تا سه دوم از مولکول های آب تبلورشان را از دست می دهند و به صورت گچ قابل استفاده به عنوان مصالح ساختمانی و قالب گیری در می آید. سنگ گچ های خالص سفید رنگ هستند. گچ ساختمانی از پختن سنگ گچ، در دمای کم (حدود 180درجه سلسیوس در شرایط آزمایشگاهی)،به دست می آید. گچ به عنوان یکی از مهم ترین اجزای هر پروژه ساخت و ساز یا بهسازی خانه در نظر گرفته می شود. این یک ماده معدنی همه کاره است که می تواند به اشکال مختلف استفاده شود.

 

انواع سنگ گچ

سنگ گچ و انواع آن از یک ماده معدنی به نام دی هیدرات سولفات کلسیم تشکیل شده اند. سنگ گچ به طور معمول به رنگ سفید یا خاکی است و در دمای محیط به طور طبیعی می توانند تبدیل به گچ شوند. سنگ گچ بر اساس ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و کاربردهای خاص، به انواع مختلفی تبدیل می شوند در زیر به انواع سنگ گچ و ویژگی های آنها اشاره شده است: 

سنگ گچ خالص

سنگ گچ مرمری

سنگ گچ بلوری

سنگ گچ توده ای

سنگ گ چ خاکی

در ادامه کاربرد انواع سنگ گچ را بررسی می کنیم :

1- سنگ گچ خالص

سنگ گچ خالص،یک نوع سنگ کاملا شفاف و بی رنگ می باشد.این نوع سنگ ها در طبیعت بسیار نادر می باشند. به دلیل شفاف بودن این سنگ یونانیان در قدیم از سنگ گچ خالص به عنوان عبور نور و پوشش پنجره استفاده می کردند.

این کانی با خلوص متفاوت در صنایع ساختمان، پزشکی، قالب سازی، تولید سولفات آلومینیوم، سیمان، چینی سازی، سرامیک و صنایع غذایی کاربرد دارد. 

2- سنگ گچ مرمری

سنگ گچ مرمری دومین سنگ از انواع سنگ گچ می باشد. بیشترین کاربرد سنگ گچ مرمری در استفاده از ساخت وسایل تزیینی و برای ساخت قاب عکس و مجسمه استفاده می کنند.

3- سنگ گچ بلوری

این نوع سنگ گچ دارای کریستال های بزرگ و شفاف است. رنگ آن معمولا سفید یا بی رنگ می باشد.سنگ گچ بلوری به صورت لایه لایه می باشد و به صورت سنگ ابریشمی است که از بهم چسبیدن تارهای بلورین هیدورسولفات کلسیم می باشد. این نوع سنگ گچ قابلیت تراشکاری و شکل دهی بالایی دارد.

4- سنگ گچ توده ای

به صورت توده ای و بدون شکل بلوری مشخص یافت می شود. این نوع سنگ گچ بیشترین فراوانی را دارد و معمولا رنگ آن سفید، خاکستری یا متمایل به زرد است و به عنوان ماده اولیه در تولید گچ ساختمانی و سایر محصولات صنعتی کاربرد دارد. به دلیل اینکه نسبت به سنگ گچ های دیگر فراوان تر می باشد.

5- سنگ گچ خاکی

این نوع سنگ گچ ساختار رسی و خاکی دارد و حاوی مقدار بیشتری ناخالصی است. رنگ آن معمولا خاکستری و قهوه ای است. در صنایع کشاورزی به عنوان کود برای اصلاح خاک و افزایش باروری زمین های زراعی کاربرد دارد.

مزایای سنگ گچ

عایق رطوبت

قیمت مناسب

کاهش صدا

چسبندگی بالا به صورت پودری

مقاومت بالا

 

کاربردهای سنگ گچ در ساختمان سازی

کاربرد سنگ گچ علاوه بر صنایع ساختمان سازی در صنایع دیگر هم کاربرد دارد اما بیشتر مصرف سنگ گچ در صنعت ساختمان می باشد. نمونه هایی از

کاربرد آن در صنایع دیگر:

کاربرد سنگ گچ در صنعت ساختمان

مصارف گچ در صنعت ساختمان سازی عبارتند از: سفید کاری،گچ بری،ملات گچ، عایق حرارتی و صوتی،مجسمه سازی،دیواره گچی،اندود کاری

سطوح،تمیز کاری و...

کاربرد سنگ گچ در کشاورزی 

از آن برای بهبود حاصلخیزی زمین استفاده می شود.

کاربرد سنگ گچ در پزشکی

 در عرصه مراقبت های بهداشتی، از آن برای توسعه لوازم دندانی و بانداژ POP استفاده می شود.

کاربرد سنگ گچ در صنعت سیمان 

به عنوان افزودنی برای تولید سیمان استفاده می شود.

به عنوان یکی از مواد اولیه اصلی برای آثار هنری استفاده می شود.  
به عنوان مصالح ساختمانی، از آن برای تولید پودر ترکیبی برای اتصال دیوار خشک و تخته گچی استفاده می شود

کاربرد سنگ گچ در پتروشیمی،چرم سازی،کاغذ سازی،صنایع غذایی،کودهای شیمیایی و خیلی موارد دیگر.

گچ

گچ (plaster) یکی از مصالح ساختمانی و صنعتی است که از پخت سنگ گچ به دست می آید. گچ معمولا به دو صورت پود رخشک و گچ آب خورده وجود دارد. گچ پس از ترکیب با آب، به سرعت گیرش میکنه و حالت جامد به خود می گیرد.

نحوه تولید گچ

گچ از سنگ گچ (کلسیم سولفات آبدار) تولید  می شود. در ابتدا سنگ گچ را در کوره هایی به دمای 150 تا 180 درجه سانتی گراد می پزند. در این فرآیند، آب موجود در سنگ گچ از آن جدا می شود و به گچ پخته تبدیل می شود که معمولا به صورت پودر سفید رنگ به دست  می آید. پس از آن، گچ پخته به راحتی با آب ترکیب می شود و در نتیجه، ماده ای با قابلیت سخت شدن و ایجاد سطحی صاف و هموار به وجود می آید.

مهم ترین ویژگی گچ

1. از مهم ترین ویژگی های گچ می توان به زودگیر بودن،افزایش حجم و گیرایی بالا نام برد.

2. گچ گرما و صدا را پخش نمیکند و در برابر آتش سوزی مقاومت میکند.

3. ملات گچ به هیچ وجه یخ نمیزند و می تواند تا سرمای زیر ده درجه سانتی گراد در کار بنایی از آن استفاده کرد.

4. وزن مخصوص گچ کیسه ای 1/2 تن بر متر مکعب می باشد.

مهم ترین فرآورده های گچ

1. بلوک گچی

بلوک گچی فرآورده ای ساختمانی است که از گچ ساختمانی فرآوری شده و آب تولید می شود. در این بلوک ممکن است از الیاف، پرکننده ها، ماسه یا سایر افزودنی های غیرزیان آور نیز استفاده گردد. بلوک گچی به شکل مکعب مستطیل، با سطوح کاملا صاف و دارای کام و زبانه بر روی حداقل دو لبه مخالف آن است، تا اتصال این قطعات بر روی یکدیگر به آسانی صورت پذیرد. کاربرد عمده بلوک گچی در ساخت تیغه های غیرباربر، یا پوشش مستقل دیوار و محافظت ستون ها، چاه آسانسور و غیره در برابر آتش می باشد.

2. صفحات روکش دار گچی

فرآورده ای مستطیل شکل و مسطح و متشکل از یک هسته گچی است که با ورقه های کاغذ صنعتی (کرافت) پوشش داده شده است. با توجه به نوع استفاده از صفحه، نوع سطوح کاغذی تغییر می کند. هسته گچی ممکن است دارای مواد افزودنی برای ایجاد خصوصیات عملکردی ویژه باشد. از صفحات روکش دار گچی، بسته به نوع، اندازه، ضخامت و شکل لبه، برای تیغه چینی خشک، ساخت سقف های کاذب، دیوار جداکننده آزاد و یا پوشش قطعات سازه مانند ستون ها و تیرها استفاده میشود. 

3. سقف پوش های گچی

قطعاتی پیش ساخته از گچ با لبه داخلی ماهیچه دار که قبل از نصب باید خشک شده باشند. این قطعات از مخلوط گچ، آب و مقدار کمی الیاف شیشه و افزودنی های دیگر تولید می شوند. کاربرد آنها در پوشش نمای سقف است. سقف پوش های گچی، با توجه به شکل و کاربرد، در انواع مشبک برای تهویه، مشبک آکوستیکی و غیر مشبک ساخته می شوند.

انواع گچ ساختمانی

گچ ساختمانی در انواع با کاربردهای متفاوت وجود دارد.عبارتند از:

1- گچ سفید

گچ سفید از رایج ترین گچ ها در صنعت ساختمان می باشد که برای سفیدکاری در ساختمان ها استفاده می شود. این نوع گچ به دلیل قیمت مناسب تر، فروش بالاتری نسبت به بقیه گچ ها دارد.

2- گچ گیپتون

گچ گیپتون یا اندود گچ ساختمانی برای اندودکاری با سختی سطحی اصلاح شده، اندود گچ ساختمانی است که به ویژه برای برآورده شدن الزامات اندودکاری با سختی سطحی اصلاح شده طراحی می شود.کاربرد این نوع گچ در پوشش های سطوح بتنی است.مقدار گچ مورد استفاده در این نوع اندود حداقل 50 درصد است.

گچ گیپتون محصولی است با افزودنی های خاص که به عنوان گچ زیر کار بر روی سطوح مختلف از قبیل آجر ، بتن ، سفال ، بلوک سیمانی ، هبلکس ، بلوک لیکا ، فوم ، و ... به روش های مختلف قابل اجرا میباشد .                                                                                                                                                             

3- گچ ضد حریق

این نوع گچ از جدیدترین محصولات در صنعت ساختمانی است که مقاوم در برابر حرارت و حریق می باشد.

گچ ضد حریق یا همان گچ عایق حرارتی، بیشتر در ساختمان های اسکلت فلزی کاربرد دارد.

4- گچ ساتن

گچ ساتن نوعی گچ سبک مخصوص سفید کاری و گچ آماده است

5- گچ خاکی

از جمله مصالح ساختمانی های پرکاربرد که  بیشترین مصرف آن در زیرکاری می باشد. اگر از گچ خاکی استفاده کنیم و آن را روی سطح کاملا صاف کنیم دیگر لازم نیست از گچ سفید بیشتری استفاده کنیم.

6- گچ عاج

این نوع گچ برای محیط های مرطوب و نمناک مناسب است.