انواع آجر و کاربردهای آن

آجر چیست؟

آجر یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی در تاریخ معماری و ساختمان‌سازی است. این ماده به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، در ساخت‌وسازهای سنتی و مدرن استفاده می‌شود. آجر یکی از مصالح ساختمانی است که قدمتی ۷۰۰۰ ساله دارد. همانطور که اشاره شد این آجرها که به خشت‌های گلی معروف بودند، از موادی مانند خاک رس که با آب ترکیب شده بود، ساخته می‌شدند. این آجرها پس از گذشت چندین سال از ترکیب مواد دیگری مانند آهک، ماسه و همچنین مواد بتنی ساخته شدند و در کوره‌های آجرپزی در برابر حرارت پخته شدند. انواع آجر امروزه در کوره‌های آجرپزی ماشینی و با استفاده از ابزار آلات و تجهیزات پیشرفته ساخته می‌شوند. آجرهای تولید شده امروزی دارای ترکیباتی مانند سنگ آهک، خاک رس، املاح آهن، مقادیری از ماسه، فلدسپات، آلومین و سولفات هستند. این آجرها که دارای انواع مختلفی بوده کاربردهای گوناگونی هم دارند.

آجر یک عنصر اساسی ساختمانی است که در ساخت دیوارها،پیاده روها و سازه های مختلف استفاده می شود.اگرچه به طور کل از خاک رس ساخته شده است، آجر فرآورده ای ساختمانی است که در گونه های رسی، شیلی و شیستی، مارنی، ماسه آهکی، بتنی و شکل های گوناگون تولید می شود، و عمدتا در دیوار چینی، نماسازی و کرسی چینی، کف سازی و کف سازی به کار می رود. جر نوعی مصالح ساختمانی است که معمولا از بتن،ماسه،آهک یا خاک رس ساخته می شود. آنها عموما برای ساخت دیوارها،روسازی ها و دیگر انواع معماری استفاده می شوند. آجرها را می توان در اشکال و انواع مختلفی با توجه به موادی که در ساخت آنها استفاده می شود و کاربرد آنها تولید کرد. به دلیل استحکام و مقاومت در برابر آتش است که همچنان یک مصالح ساختمانی محبوب هستند.

ویژگی های آجر

• استحکام بالا
• مقاومت در برابر حرارت
• دوام طولانی
• عایق حرارتی و صوتی
• تنوع در ابعاد و رنگ ها

کاربردها

• ساخت دیوارها: اصلی ترین کاربرد آجر در دیوار چینی است.
• نماکاری ساختمان: به دلیل زیبایی و دوام، در نمای ساختمان ها استفاده می شود.
• مسیرسازی و کفپوش: آجرهای مقاوم برای ساخت پیاده روها و حیاط ها کاربرد دارند.
• تزیئنات داخلی: مانند شومینه ها، قفسه ها و دیوارهای تزئینی.

انواع آجر

امروزه با توجه به نظرات کارشناسی کارشناسان و مهندسان صنایع تولید آجر،آجر را به دسته ها و انواع مختلفی تقسیم بندی می کنند.این آجرها علاوه بر مواد به کار رفته برای ساخت آن ها و همچنین کاربرد آجر،دارای انواع گوناگونی می باشند. آجر بر حسب مواد خام استفاده شده در ساخت آن به انواع گوناگونی تقسیم می شود.در اینجا برخی از انواع آجر آورده شده است:

1. آجر بتنی

آجرهای بتنی از بتن ساخته شده و بیشتر در ساخت دیوارهای بیرونی استفاده می‌شود و از مخلوط کردن سیمان،آب و ماسه و سپس ریختن مخلوط در قالب ساخته می شوند. آنها قوی، بادوام و مقاوم در برابر آتش و هوا هستند. این آجرها معمولا برای سازه های باربر به عنوان بلوک های سنگ فرش استفاده می شوند. این ها نوعی بلوک سیمانی توپر که از سیمان پرتلند، سنگدانه های معدنی مناسب و آب تهیه می شود.آجرهای بتنی بر حسب مقاومت فشاری و جذب آب، در دیوارهای خارجی و مصارف عمومی کاربرد دارند.از این نوع آجرها در داخل و خارج ساختمان و همچنین به عنوان کف پوش نیز استفاده می شود.

2. آجر توکار

آجری که برای کارهای عمومی ساختمان مناسب است. این آجرها، برحسب محل مصرف، به دو نوع باربر و غیر باربر تقسیم و هرکدام نیز به دو دسته توپر و سوراخ دار رده بندی می شود.

3. آجر نما

آجری که بدون نیاز به اندودکاری یا پوشش های دیگر، مستقیما برای نماسازی به مصرف می رسد. این آجر دو نوع متعارف و پلاکی دارد. آجرهای نمای متعارف و پلاکی به دو دسته توپر و سوراخ دار و هرکدام، برحسب مقاومت فشاری، به دو درجه 1 و 2 تقسیم می شوند.

4. آجر مهندسی

آجرهای مهندسی به طور ویژه برای استفاده در کاربردهای سازه ای طراحی شده اند. آنها از خاک رس با کیفیت بالا ساخته شده اند که در دمای بسیار بالا پخته می شود و آنها را قوی، متراکم و مقاوم در برابر آب و مواد شیمیایی می کند. از این نوع آجرها معمولا در مناطقی استفاده می شود که مطمئنا آجرها در معرض بارهای سنگین قرار دارند یا در جاهایی که مقاومت در برابر آب لازم است.                                                    

  5. آجرهای سفالی

برای دیوارچینی و ساخت بلوک‌های ساختمانی سبک استفاده می‌شود. این آجرها مستحکم و بادوام هستند و در اندازه ها،شکل ها و رنگ های مختلفی وجود دارند. آنها از قالب گیری خاک رس مرطوب و پختن آنها در دمای بالا در یک کوره ساخته می شوند. 4 نوع آجر مختلف وجود دارد که در زیر مجموعه آجرهای سفالی طبقه بندی می شوند و برای مصارف ساختمانی به ویژه در مناطقی که خاک رس فراوان است کاربرد فراوان دارند.

6. آجرنسوز

یکی از انواع خاص آجرهای ساختمانی است که به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر دماهای زیاد و شرایط سخت محیطی، در صنایع و ساختمان‌سازی کاربردهای فراوانی دارد. این آجرها از مواد معدنی خاص و مقاوم ساخته می‌شوند و برای استفاده در کوره‌ها، شومینه‌ها و سایر مکان‌هایی که به مقاومت در برابر حرارت نیاز است، ایده‌آل هستند. مقاومت بالایی در برابر حرارت دارد و در کوره‌ها و شومینه‌ها به‌کار می‌رود.

7. آجر رسی

یکی از رایج‌ترین انواع آجرهاست و از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین انواع آجرها در صنعت ساخت‌وساز است که از خاک رس تهیه می‌شود. این آجرها به دلیل دوام، مقاومت و هزینه مناسب، در ساخت ساختمان‌ها و پروژه‌های عمرانی بسیار محبوب هستند.

انواع آجر رسی

1. آجر معمولی (سنتی):

   • برای دیوارهای داخلی و خارجی استفاده می‌شود.
   • سطح آن صاف نیست و به روش سنتی تهیه می‌شود.

2. آجر ماشینی:

   • به روش صنعتی تولید می‌شود.
   • دارای سوراخ‌هایی است که باعث کاهش وزن و بهبود عایق‌بندی حرارتی می‌شود.

3. آجر نما:

   • سطح صاف و زیبا دارد و برای نمای ساختمان استفاده می‌شود.
   • معمولاً از خاک رس با کیفیت بالاتر ساخته می‌شود.

4. آجر نسوز:

   • برای استفاده در مکان‌های با دمای بالا (مثل شومینه یا کوره) طراحی شده است.
   • از نوع خاصی از خاک رس ساخته می‌شود که در برابر حرارت مقاوم است.

---

مزایای آجر رسی

• قیمت مناسب و اقتصادی.
• دسترسی آسان به مواد اولیه.
• مقاومت بالا در برابر فشار.
• امکان استفاده در انواع سازه‌ها.
• سازگار با محیط زیست و قابل بازیافت.

8. آجر لفتون

چگونه آجر را تشخیص دهیم؟

آجرها را می توان با اندازه،رنگ، بافت و صدا در هنگام ضربه شناسایی کرد.چند مرحله برای شناسایی آجر وجود دارد که در زیر بیان می کنیم:

اندازه

آجرها اندازه های مختلفی دارند اما منداول ترین اندازه آن ها 215 میلی متر در 102.5 میلی متر در 65 میلی متر می باشد.

رنگ

رنگ آجرها بسته به نوع کاربردشون متفاوت می باشد.رنگ آجر بايد يک نواخت باشد (اين ويژگى به جنس شيميايى و يک نواختى در پخت مربوط مى شود.

بافت

آجرها بسته به نوع کاربرد مورد نظرشون می توانند متفاوت باشند.ممکن بافت یا طرح خشن و یا صاف داشته باشند. بافت آجر باید همگن باشد.

صدا 

در هنگام ضربه زدن به آجر باید صدای زنگ واضحی با کیفیت بالا داشته باشند.بايد در برخورد با آجر ديگر صداى زنگ بدهد. صداى زنگ نشانه ى سلامت، توپرى، مقاومت و ميزان جذب آب مناسب آن است. آجرى که صداى خفه بدهد يا خوب پخته نشده است و يا ترک دارد.