آهک ساختمانی، آهکی است که بنابر مشخصات شیمیایی (خلوص سنگ آهک)،فیزیکی و روش فرآوری (دما و نحوه پخت) برای مصارف ساختمانی ویژه یا معمولی، به صورت آک زنده یا شکفته کاربرد دارد. به طور کلی آهک واژه ای است عمومی که برای شکل های مختلف فیزیکب و شیمیایی آهک زنده، آهک هیدراته و آهک هیدرولیک ، که ممکن است پرکلسیم،منیزیمی یا دولومیتی باشد به کار می رود.آهک یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که در ساخت و ساز، رنگ‌سازی، ضدعفونی کردن خاک‌های کشاورزی و صنایع شیمیایی نقش مهمی دارد. این ماده به دو دسته کلی آهک خام و آهک فرآوری‌شده تقسیم می‌شود.
1. آهک خام
آهک خام همان سنگ آهک (کربنات کلسیم - CaCO₃) است که به‌صورت طبیعی در معادن یافت می‌شود. این نوع آهک بدون هیچ فرآیندی در برخی صنایع مانند ذوب فلزات و تولید سیمان استفاده می‌شود.
2. آهک فرآوری‌شده
آهک فرآوری‌شده شامل انواع مختلفی است که هرکدام از آن‌ها بسته به فرآیند تولید و کاربردهایشان تفاوت دارند:
الف) آهک زنده (اکسید کلسیم - CaO):
- از حرارت دادن سنگ آهک در دمای بالا تولید می‌شود.
- بسیار واکنش‌پذیر است و با آب واکنش داده و گرما آزاد می‌کند.
- برای تولید ملات، شفته‌ریزی و صنایع فولادسازی کاربرد دارد.
ب) آهک هیدراته (هیدروکسید کلسیم - Ca(OH)₂):
- از ترکیب آهک زنده با آب تولید می‌شود.
- نسبت به آهک زنده ایمن‌تر است و به شکل پودری سفیدرنگ یا خمیر در بازار موجود است.
- در تصفیه آب، ضدعفونی خاک، تولید شیشه، کشاورزی، تولید سیمان،کاغذسازی و صنایع غذایی کاربرد دارد
پ) آهک آبی
- از ترکیب آهک زنده با خاک رس و سیلیس تولید می‌شود.
- در مجاورت آب سفت می‌شود و مقاومت بالایی دارد.
- برای ساخت ملات‌های مقاوم و سیمان‌های خاص استفاده می‌شود.
ت) آهک شکفته
- نوعی آهک هیدراته است که با مقدار مشخصی آب ترکیب شده و به‌صورت خمیر درمی‌آید.
- در ساختمان‌سازی و نماسازی استفاده می‌شود.
ث) آهک هیدرولیک
- حاوی سیلیکات‌ها و آلومینات‌های کلسیم است که باعث سخت‌شدن آن در آب می‌شود.
- در صنایع سیمان و بتن‌های مقاوم به کار می‌رود.
کاربردهای آهک
- ساختمان‌سازی: تهیه ملات، تولید سیمان، شفته‌ریزی و پایدارسازی خاک
- صنایع فولاد و ذوب فلزات: حذف ناخالصی‌ها
- کشاورزی: کاهش اسیدیته خاک و بهبود رشد گیاهان
- تصفیه آب و فاضلاب: حذف ناخالصی‌ها و گندزدایی
- صنایع شیمیایی: تولید کاغذ، شیشه، رنگ و مواد شیمیایی